دیسک گردن چیست ؟ چگونه درمان می شود

وقتی فرد برای اولین بار درد شدید یا تیرکشنده ای را از گردن تا شانه و بازو احساس می کند، ذهن او سریع به سمت مشکلات عصبی یا عضلانی می رود. درواقع یکی از شایع ترین دلایل چنین دردهایی، بیرون زدگی یا التهاب دیسک گردن است؛ عارضه ای که به دلیل سبک زندگی مدرن، ساعت های طولانی کار با لپ تاپ و موبایل و ضعف عضلات گردن، هر روز در افراد بیشتری دیده می شود.

برای اینکه بدانیم دیسک گردن چیست باید ابتدا ساختار ستون فقرات را بهتر بشناسیم. گردن از هفت مهره تشکیل شده و بین هر مهره یک دیسک قرار دارد که مانند بالشتکی انعطاف پذیر عمل کرده و فشار واردشده به مهره ها را جذب می کند. وقتی این دیسک دچار التهاب، پارگی یا بیرون زدگی شود، روی اعصاب فشار وارد می کند و همین فشار باعث درد، بی حسی و محدودیت حرکتی می شود.

در این مقاله تمامی مراحل شناخت، تشخیص و درمان این عارضه بررسی می شود تا فرد بتواند بر اساس نشانه ها و وضعیت بدنی خود، بهترین تصمیم را اتخاذ کند.

عملکرد دیسک های ستون فقرات و نقش آن ها در گردن

برای اینکه درک کنیم دیسک گردن چیست باید ابتدا ساختار طبیعی دیسک را بشناسیم. دیسک گردن از دو بخش اصلی تشکیل شده است: بخش مرکزی ژله ای که هسته نام دارد و بخش بیرونی فیبری که مانند دیواره محکم عمل می کند. این ساختار کمک می کند ستون فقرات بتواند فشارهای مداوم حرکت، خم شدن، چرخش و حتی کاهش ضربه را تحمل کند.

زمانی که گردن حرکت می کند، دیسک ها نیز به طور طبیعی جابه جا و فشرده می شوند؛ اما اگر فشار بیش از حد یا مداوم باشد، دیواره بیرونی دیسک ضعیف می شود و هسته داخلی شروع به بیرون زدگی می کند. این بیرون زدگی در ابتدا کوچک است و فقط باعث درد خفیف می شود؛ اما اگر فرد همچنان به فشار اشتباه روی گردن ادامه دهد، دیسک بیشتر آسیب می بیند و ممکن است حتی پاره شود.

فشار روی ریشه اعصاب باعث بروز علائمی مانند بی حسی انگشتان، تیر کشیدن دست، سردردهای مداوم و محدودیت حرکتی گردن می شود. بنابراین نقش دیسک گردن در سلامت ستون فقرات بسیار حیاتی است و آسیب به آن می تواند کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

از طرف دیگر، عضلات اطراف گردن نیز وظیفه محافظت از مهره ها و دیسک ها را دارند. هنگامی که این عضلات ضعیف شوند، بار بیشتری روی دیسک ها قرار می گیرد و احتمال آسیب افزایش می یابد. شناخت کامل نقش دیسک ها و نحوه عملکرد آنها باعث می شود بهتر بدانیم دیسک گردن چیست و چرا مراقبت از این ناحیه اهمیت حیاتی دارد.

علائم و نشانه های بروز دیسک گردن

یکی از مهم ترین مراحل در تشخیص اینکه دیسک گردن چیست و چگونه آغاز می شود، توجه به علائم اولیه است. این علائم اغلب به طور تدریجی ظاهر می شوند و به همین دلیل بسیاری از افراد آن ها را جدی نمی گیرند. در مراحل ابتدایی ممکن است فرد احساس کند گردنش خشک شده یا درد خفیفی در ناحیه شانه و کتف وجود دارد. این درد معمولاً با استراحت موقت بهتر می شود ولی دوباره برمی گردد.

در مرحله بعد، درد از ناحیه گردن به سمت شانه، بازو و حتی انگشتان دست تیر می کشد. این تیرکشیدن نشانه فشار روی اعصاب گردنی است و اگر فرد در این شرایط استراحت نکند یا درمان را آغاز نکند، فشار روی عصب شدیدتر می شود. برخی افراد احساس بی حسی، گزگز یا ضعف در بازو را تجربه می کنند. این علامت معمولاً نشان دهنده آسیب بیشتر دیسک و درگیری عصبی جدی تر است.

در موارد شدیدتر فرد ممکن است نتواند گردن خود را به خوبی بچرخاند و هر بار حرکت گردن باعث درد شدید شود. سردردهای پشت سری نیز یکی از علائم رایج دیسک گردن است. این سردردها معمولاً با ایستادن طولانی مدت، کار با موبایل یا نشستن پشت میز تشدید می شود. فردی که نمی داند دیسک گردن چیست ممکن است این سردردها را با مشکلات عصبی یا خستگی اشتباه بگیرد و دیر برای درمان اقدام کند.

در نهایت وقتی دیسک به طور کامل بیرون زدگی پیدا می کند، حتی فعالیت های ساده مانند بلند کردن یک وسیله سبک یا خم شدن به جلو ممکن است باعث افزایش درد شود. شناخت این علائم به موقع می تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.

دلایل ایجاد دیسک گردن و عوامل تشدیدکننده

برای درک اینکه دیسک گردن چیست باید دلایل ایجاد آن را نیز بشناسیم. یکی از مهم ترین علل دیسک گردن، قرار گرفتن طولانی مدت گردن در وضعیت نامناسب است. کار طولانی با لپ تاپ، خم کردن سر برای نگاه کردن به موبایل و نشستن های غلط، بیشترین فشار را روی مهره های گردنی وارد می کنند.

وقتی گردن ساعت ها در زاویه خم شده قرار داشته باشد، فشار وارده بر دیسک ها تا چندین برابر افزایش پیدا می کند. سن نیز عامل مهمی در ایجاد دیسک گردن است. با افزایش سن، دیسک ها آب خود را از دست می دهند و خشک تر می شوند. این خشکی باعث می شود دیسک انعطاف طبیعی خود را از دست بدهد و سریع تر دچار ترک یا بیرون زدگی شود.

همچنین ضعف عضلات گردن، کمبود فعالیت بدنی، نداشتن خواب کافی و استرس زیاد نیز از عوامل تشدیدکننده این عارضه هستند. برخی شغل ها مانند کارگران صنعتی، راننده های طولانی مدت، کارمندان پشت میزی و افرادی که همیشه با کامپیوتر کار می کنند، بیشتر در معرض خطر هستند.

از سوی دیگر، ضربه های ناگهانی مانند تصادف، سقوط یا حرکات ورزشی اشتباه نیز می توانند آسیب جدی به دیسک گردن وارد کنند. بنابراین شناخت عوامل زمینه ای به فرد کمک می کند بهتر بفهمد دیسک گردن چیست و چه چیزی باعث بروز آن می شود.

روش های تشخیص دیسک گردن توسط پزشک

تشخیص صحیح نقش مهمی در درمان دارد. پزشکان برای تشخیص اینکه دقیقاً دیسک گردن چیست و چه میزان آسیب دیده است، از مراحل مختلف استفاده می کنند. ابتدا معاینه فیزیکی انجام می شود. پزشک میزان حرکت گردن، قدرت عضلات دست و واکنش های عصبی را بررسی می کند. در این مرحله گاهی فرد با فشار روی برخی نقاط دچار درد شدید می شود که نشان دهنده درگیری عصب است.

مرحله بعد تصویربرداری است. عکس ساده X-Ray می تواند وضعیت مهره ها را نشان دهد اما برای بررسی دقیق دیسک، MRI  بهترین روش است.  MRI میزان بیرون زدگی، پارگی و حتی التهاب اطراف دیسک را با دقت بالا نشان می دهد.  CT-Scan نیز در موارد خاص استفاده می شود، به خصوص زمانی که نیاز به بررسی استخوان ها باشد.

آزمایش های عصبی مانند EMG نیز در برخی موارد انجام می شود تا مشخص شود عصب تا چه اندازه تحت فشار است. این تست در بیمارانی که علائم ضعف، بی حسی و گزگز شدید دارند بسیار اهمیت دارد. پزشک بر اساس مجموعه این اطلاعات می تواند درمان مناسب را انتخاب کند و مشخص کند که دیسک گردن چیست و دقیقاً در چه مرحله ای قرار دارد.

درمان دیسک گردن؛ از روش های خانگی تا درمان های تخصصی

وقتی فرد می فهمد دیسک گردن چیست و پزشک شدت بیماری را تشخیص می دهد، مرحله درمان آغاز می شود. درمان دیسک گردن بسته به شدت آسیب، سه سطح اصلی دارد: درمان های خانگی، درمان های دارویی و درمان های تخصصی شامل فیزیوتراپی و جراحی.

در مراحل اولیه، استراحت و کاهش فشار روی گردن مهم ترین کار است. فرد باید چند روز حرکات شدید یا بلند کردن اجسام سنگین را متوقف کند. استفاده از کمپرس گرم یا سرد نیز به کاهش التهاب کمک می کند. اصلاح وضعیت بدن هنگام نشستن، خوابیدن و استفاده از موبایل نیز بخشی از درمان است. بسیاری از بیماران با همین اقدامات اولیه بهبود پیدا می کنند.

درمان دارویی شامل مسکن ها، داروهای ضدالتهاب و شل کننده های عضلانی است. این داروها درد را کاهش می دهند و به عضلات کمک می کنند تنش خود را از دست بدهند. اما مهم ترین مرحله درمان، فیزیوتراپی است. تمرینات کششی، تقویتی و تکنیک های دستی مانند منوال تراپی و لیزر تراپی توان، سرعت بهبود را چند برابر می کنند.

در موارد شدیدتر که دیسک به طور کامل بیرون زدگی پیدا کرده باشد یا فشار روی عصب باعث ضعف شدید عضلات شود، تزریق های تخصصی یا جراحی لازم است. جراحی آخرین مرحله است و تنها زمانی انجام می شود که روش های دیگر مؤثر نباشند. هدف جراحی برداشتن فشار از روی عصب و اصلاح وضعیت دیسک است.

جدول روش های درمان دیسک گردن و میزان اثرگذاری آنها

نوع درمان	موارد استفاده	میزان اثرگذاری	زمان بهبودی
استراحت و اصلاح وضعیت	مراحل اولیه	متوسط	کوتاه مدت
داروها	درد و التهاب	متوسط تا بالا	میان مدت
فیزیوتراپی	بیشتر بیماران	بسیار بالا	میان مدت تا بلندمدت
تزریق تخصصی	دیسک متوسط تا شدید	بالا	سریع
جراحی	موارد بسیار شدید	بسیار بالا	بستگی به نوع جراحی

این جدول نشان می دهد که انتخاب درمان مناسب باید بر اساس شدت بیماری و تشخیص پزشک انجام شود.

سخن پایانی

شناخت اینکه دیسک گردن چیست تنها راهی برای فهمیدن ماهیت بیماری نیست، بلکه گامی مهم برای پیشگیری و درمان صحیح آن است. امروزه سبک زندگی بسیاری از افراد به گونه ای است که فشار زیادی به گردن وارد می شود و همین موضوع باعث افزایش تعداد مبتلایان شده است. اما اگر فرد علائم را بشناسد و به موقع برای درمان اقدام کند، بیشتر موارد با درمان های ساده و غیرجراحی کنترل می شود.

در نهایت باید گفت که دیسک گردن یک مشکل قابل درمان است و با رعایت اصول پزشکی، فیزیوتراپی و تغییر سبک زندگی می‌توان به طور کامل از درد و محدودیت‌های آن رها شد. مراجعه به یک مرکز تخصصی مانند کلینیک فیزیوتراپی سرو نقره‌ای  می‌تواند مسیر درمان را دقیق‌تر، سریع‌تر و مطمئن‌تر کند. مهم این است که بدن به شما هشدار می‌دهد و وظیفه ماست که این هشدارها را جدی بگیریم.